Witamina D

  1. Działanie klasyczne – witamina przeciwkrzywicza – zapewnia hemostazę wapniową i kostną powodując wzrost wchłaniania wapnia w przewodzie pokarmowym,
  2. Działanie nieklasyczne – jako hormon sterydowy.

Niedobory witaminy D związane są z występowaniem wielu chorób przewlekłych, w tym nowotworów, chorób autoimmunologicznych, cukrzycy typu 1 i typu 2, stwardnienia rozsianego, reumatoidalnego zapalenia stawów, choroby Leśniowskiego-Crohna, chorób układu sercowo-naczyniowego, z osłabieniem mięśni i pogorszeniem sprawności fizycznej, depresji, demencji, chorób infekcyjnych i wzrostem umieralności z powodów ogólnych i sercowo-naczyniowych.

Witamina D zmniejsza ryzyko:

  • Osteoporozy i złamań – przede wszystkim kości biodrowej i pozakręgowych
  • Nowotworów –  poprzez wpływ na różnicowanie komórek i proliferację, hamowanie tworzenia przerzutów i angiogenezy w obrębie guza, czyli ma wpływ na rozwój nowotworów we wszystkich jego aspektach
  • Zachorowania na stwardnienie rozsiane (SM)
  • Wystąpienia cukrzycy
  • Wystąpienia przewlekłej choroby nerek (PChN) zmniejszając albuminurię i spowalniając progresję choroby nerek
  • Zaburzeń funkcji poznawczych i demencji

Witamina D pomaga w utrzymaniu prawidłowej ciąży – podtrzymuje wzrost płodu drogą dostarczania wapnia (Ca), kontroluje sekrecję hormonów łożyska a także ogranicza produkcję cytokin prozapalnych.

U osób krytycznie chorych dodatkowo z niedoborem witaminy D częściej dochodzi do ogólnoustrojowej reakcji zapalnej (SIRS), sepsy, dysfunkcji serca. Prawidłowy poziom witaminy D chroni przed występowaniem problemów sercowo-naczyniowych i przed umieralnością z nimi związaną (ryzyko ostrych zespołów wieńcowych).

Wskazania do oznaczania stężenia witaminy D:

  1. Krzywica, osteomalacja, osteoporoza
  2. Przewlekła choroba nerek
  3. Niewydolność wątroby
  4. Mukowiscydoza
  5. Zespoły zaburzonego wchłaniania:  choroby zapalne jelit, choroba Leśniowskiego-Crohna, operacje bariatryczne (chirurgiczne leczenie otyłości), napromieniowanie jelit
  6. Nadczynność przytarczyc
  7. Leki: fenytoina, glikokortykoidy, piramidon, fenobarbital, rifampicyna, leki przeciw AIDS
  8. Osoby w podeszłym wieku z upadkami w wywiadzie
  9. Osoby w podeszłym wieku ze złamaniami w wywiadzie
  10. Otyłe dzieci i otyli dorośli (wskaźnik masy ciała BMI>30) – otyłość II i III stopnia
  11. Choroby ziarniniakowe: sarkoidoza, gruźlica, histoplazmoza, kokcidiomykoza, beryloza, niektóre chłoniaki
  12. Inne: ciąża, karmienie piersią, dzieci karmione  wyłącznie mlekiem matki.