Legionella

Legionella – coraz powszechniejsza przyczyna zapalenia płuc

CHARAKTERYSTYKA  DROBNOUSTROJU

Legionella jest to bakteria bytująca w środowisku wilgotnym. Do zakażenia dochodzi w wyniku wdychania aerozolu wodnego pochodzącego z systemów klimatyzacyjnych, z sieci wodociągowych, w łaźniach, na basenach, pod prysznicami, w wannach z hydromasażem,  itp.

Większość zakażeń u ludzi powoduje gatunek Legionella pneumophila.

Bakterie te mogą wywoływać zakażenia sporadyczne i epidemie, do których dochodzi  gdy zakażone są źródła wody czy systemy klimatyzacyjne w dużych budynkach.

CHOROBOTWÓRCZOŚĆ

Legionella – coraz częstsza przyczyna pozaszpitalnych i szpitalnych zapaleń płuc

Grupy ryzyka ( osoby najbardziej zagrożone zakażeniem):

1. Ludzie w starszym wieku

2. Osoby palące papierosy

3. Przewlekle chorzy na różne choroby układu oddechowego

4. Nowo odkryte grupy zagrożenia:

– dzieci z obniżoną odpornością

– młodzi ludzie bez znanych czynników ryzyka

Postacie kliniczne legionelloz:

1. Choroba legionistów – ciężkie zakażenie układu oddechowego przebiegające z gorączką, kaszlem, osłabieniem organizmu. Może przypominać inne infekcje np.: grypę czy zapalenie oskrzeli. Śmiertelność wynosi od 10 do 20%a niekiedy może być wyższa.

2. Gorączka Pontiac – zakażenie grypopodobne przebiegające łagodnie z gorączką i czasem z kaszlem ale bez objawów zapalenia płuc

ROZPOZNANIE  I  DIAGNOSTYKA

Przebieg legionelloz przypomina wiele innych zakażeń układu oddechowego, dlatego rozpoznanie ich tylko na podstawie objawów klinicznych jest niemożliwe. Konieczne jest wykonanie badań laboratoryjnych.

Metody diagnostyczne

1. Hodowla  – Wadą tej metody jest długi okres oczekiwania na wynik. Legionella rośnie na podłożach od 4 do 10 dni.

2. Wykrywanie bakterii w plwocinie czy innym materiale z układu oddechowego za pomocą testu immunofluorescencyjnego . Wada – trudność w uzyskaniu prawidłowego materiału, ponieważ pacjenci z legionellozą charakteryzują się skąpym wydzielaniem plwociny.

3. Wykrywanie kwasu nukleinowego swoistego dla Legionella bezpośrednio w materiale od chorego. Wada – metoda  wymaga  inwazyjnego pobrania próbki z układu oddechowego.

4. Wykrywanie przeciwciał w surowicy krwi metodą immunofluorescencyjną lub immunoenzymatyczną. Wada – metoda pośrednia, niewykrywająca bezpośrednio Legionella w materiale od chorego tylko odpowiedź mechanizmów odpornościowych (wytwarzanie przeciwciał) na jej obecność w organizmie.

5. Wykrywanie antygenu Legionella w moczu za pomocą testu immunochromatograficznego

Zalety:

1. Szybki

– wynik ostateczny po 1 godzinie

– otrzymanie szybkiego wyniku daje możliwość natychmiastowej, celowanej terapii antybiotykowej

– im wcześniejsze leczenie tym lepsze rokowania i znacznie zmniejszona śmiertelność

2. Materiał łatwy do pobrania – próbka moczu

3. Łatwy do interpretacji – obiektywne, jakościowe wyniki

4. Dokładny

– wysoka specyficzność i czułość

– wykrywa wczesne jak i późniejsze fazy choroby

– uprzednia terapia antybiotykowa ma minimalny wpływ na badanie

5. Wiarygodny

– wiarygodność testu potwierdza  zewnętrzna jak i wbudowana  wewnętrzna kontrola

OGRANICZENIA METODY 

  1.    Test może być stosowany tylko do moczu. Nie może być stosowany do surowicy, innych płynów ustrojowych a także do prób środowiskowych (np. woda)
  2.    Test nie wykrywa innych serogrup i gatunków Legionella
  3.    Diagnostyka legionellozy nie może opierać się tylko na objawach klinicznych i radiologii. Nie ma jednego zadawalającego testu laboratoryjnego dla „choroby legionistów”. Dlatego metody hodowlane, serologiczne i wykrywanie antygenów powinny być połączone  z obserwacją objawów klinicznych w celu właściwej diagnostyki.
  4.    Występowanie antygenów Legionella w moczu może się różnić i zależy od cech indywidualnych pacjenta.
  5.      Pojawienie się antygenów może nastąpić już po      3 dniach od wystąpienia objawów i utrzymywać się do roku po leczeniu. Wynik pozytywny testu BinaxNOW® Legionella Urinary Antigen może świadczyć o obecnej infekcji lub o infekcji przebytej, dlatego nie może być stosowany bez dodatkowych potwierdzeń.

INTERPRETACJA WYNIKÓW 

Wynik dodatni  dla antygenu Legionella pneumophila serogrupy 1 w moczu, świadczy o trwającej lub przebytej infekcji.

Wynik ujemny dla antygenu Legionella pneumophila serogrupy 1 w moczu, sugeruje że ostatnio lub obecnie nie przechodzono infekcji. Infekcja wywołana przez Legionella nie może być wykluczona ponieważ inne serogrupy i gatunki mogą wywoływać chorobę, antygen może nie występować w moczu we wczesnym stadium infekcji lub poziom antygenu jest za niski.

 

W jaki sposób należy pobrać i dostarczyć materiał do laboratorium

  •    Próbka moczu powinna być pobierana do standardowego pojemnika.
  •    Próbka może być przechowywania w temp. pokojowej (15-30ºC) do 24 godzin od pobrania. W temperaturze od 2 do 8ºC może być przechowywana do 14 dni,    a w temperaturze od – 10 ºC do  -20 ºC przez dłuższy czas.
  •    Jeżeli jest to konieczne, próbka moczu może być transportowana w szczelnym pojemniku w temp. 2-8ºC lub zamrożona.