Glista ludzka

GLISTA LUDZKA – Ascaris lumbricoides

Czy nadal jest groźna?

glista1

CHARAKTERYSTYKA  PASOŻYTA

Dorosłe glisty bytują w jelicie cienkim człowieka. Mają długość od 15 do 40 cm i produkują 200 000 jaj dziennie, które są wydalane z kałem do środowiska zewnętrznego. Takim  jajem zawierającym inwazyjną larwę może zarażać się znowu człowiek. Larwy wylęgają się w jelicie cienkim, skąd przenikają do naczyń krwionośnych i chłonnych. Teraz wędrują z krwią do wątroby, potem do płuc i przez tchawicę oraz gardło dostają się z powrotem do przewodu pokarmowego. Tu przekształcają się w ciągu 2 – 3 miesięcy w dorosłe glisty i cykl życiowy się powtarza. Całkowity czas wędrówki trwa około 10 dni a długość życia tych pasożytów wynosi 12 – 13 miesięcy.

EPIDEMIOLOGIA

Glista ludzka występuje na całym świecie. W Europie inwazje są rzadkie ale w Ameryce Południowej, Afryce i Azji bardzo częste. Częstość występowania glistnicy w Polsce przez różnych badaczy jest oceniana od 1 do 18%. Do zakażania dochodzi w wyniku zjedzenia zanieczyszczonego ziemią lub ściekami pokarmu (owoce, warzywa, woda) lub w wyniku niewystarczającej higieny (nieumyte ręce po zabawie w piasku czy pracy w ogrodzie).  Wydalone z kałem jaja pasożyta w  glebie  w warunkach odpowiedniej wilgotności, temperatury i dostępności tlenu dojrzewają  do postaci inwazyjnej i mogą być zaraźliwe w takim środowisku przez wiele lat. Szybko zaś giną w wyniku wysuszenia.

CHOROBOTWÓRCZOŚĆ 

Reakcja człowieka na zarażenie glistą ludzką zależy od intensywności inwazji pasożytniczej oraz od osobniczej wrażliwości gospodarza.

OBJAWY

1.  GLISTNICA NIEPOWIKŁANA

  • bezobjawowa, ale wydalanie glist powoduje nieprzyjemne odczucia i stres

2.  GLISTNICA OBJAWOWA – WCZESNE OBJAWY

  • Objawy ogólnego złego samopoczucia: zawroty głowy, wzmożona pobudliwość nerwowa, zaburzenia snu, ból gardła, czasami drgawki,  podwyższona temperatura
  • Objawy ze strony przewodu pokarmowego: nagłe ataki bólu brzucha , wymioty, rozstroje jelit (biegunki, zaparcia, wzdęcia)
  • zmiany skórne (alergiczne)- świąd skóry, pokrzywki, wypryski
  • zapalenie spojówek
  • napady astmy oskrzelowej

3. GLISTNICA OBJAWOWA – DOLEGLIWOŚCI PÓŹNE

  • objawy skórne – nieprzyjemne odczucia pod skórą, świąd,  pokrzywki, wypryski
  • objawy ogólne – ślinotok, spadek apetytu , ból głowy, nocne ataki lęku, obniżenie ogólnej aktywności oraz zdolności do pracy
  • objawy z układu oddechowego – zespół eozynofilii płucnej (objawy podrażnienia płuc – kaszel, świsty, łagodna gorączka)

4.  INWAZJA  ZNACZNEJ  ILOŚCI  GLIST

  • zgrzytanie zębów
  • niedokrwistość
  • działanie toksyczne ( zwłaszcza u dzieci)

– alergizacja ( obrzęk powiek, zapalenie spojówek, wysypka skórna)
– gorączka
– utrata masy ciała
– spowolnienie rozwoju fizycznego i umysłowego dzieci
– zaburzenia ze strony układu nerwowego
– nadmierne pobudzenie nerwowe

  • Objawy ze strony układu oddechowego – infekcje dróg oddechowych, zapalenie oskrzeli, duszności astmatyczne
  • niedrożność przewodów żółciowych i trzustkowych
  • niedrożność jelit –  powodują ściśle ze sobą splecione robaki

niedrożność jelit

TRZY ETAPY GLISTNICY

I  Etap związany z wędrówką larw

  • reakcje i objawy alergiczne
  • objawy uszkodzenia wątroby, śródbłonków naczyniowych, ścian pęcherzyków płucnych połączone z krwawieniami i odczynami  zapalnymi

II  Etap związany z zaburzeniami w normalnej wędrówce larw

  • larwy mogą usadowić się w różnych nietypowych dla glisty ludzkiej narządach, jak oko, ucho, mózg, wątroba, śledziona, itp., gdzie po pewnym czasie otorbiają się, tworząc tzw. guzki robacze.

III  Etap związany z  powikłaniami wywołanymi przez dojrzałe glisty w jelicie

  • Szkodliwe działanie postaci dojrzałych polega przede wszystkim na zatruwaniu organizmu żywiciela produktami przemiany materii.

JAK ZAPOBIEGAĆ GLISTNICY

przestrzegając podstawowych zasad higieny osobistej i żywienia:

  • myjąc jarzyny i owoce przeznaczone do spożycia
  • poprzez picie przegotowanej wody
  • myjąc ręce przed jedzeniem, po zabawie w piasku, po pracy w ogrodzie, po skorzystaniu z toalety
  • poprzez odpowiednie oczyszczanie i odprowadzanie ścieków zarówno zagrodowych, jak i miejskich
  • poprzez  leczenie wszystkich wykrytych przypadków glistnicy i niszczeniu glist wydalonych w czasie kuracji
  • poprzez ograniczanie dostępu owadów do dołów kloacznych i odchodów ludzkich, gdyż mogą one łatwo przenieść jajeczka glisty ludzkiej na naczynia kuchenne i spożywane produkty spożywcze

JAK  ROZPOZNAĆ  GLISTNICĘ

Rozpoznanie glistnicy jest często przypadkowe – poprzez zauważenie glisty w kale  lub w zwymiotowanej treści pokarmowej.

JAKIE BADANIA POTWIERDZAJĄ GLISTNICĘ

  1. morfologia krwi –  wykazuje podwyższoną ilości eozynofili
  2. badanie bezpośrednie kału – stwierdzenie obecności jaj pasożyta a czasem postaci dorosłych w próbkach kału dostarczanych do laboratorium kilkakrotnie w ciągu przynajmniej dziesięciu dni w celu uchwycenia momentu wydalania jaj
  3. wykazanie obecności swoistych immunoglobulin skierowanych przeciwko Ascaris lumbricoides w surowicy krwi za pomocą odczynów serologicznych – wzrost przeciwciał w klasie IgG wskazuje na ostry jak i na przewlekły okres choroby

W laboratorium diagnozujemy glistnicę za pomocą metod bezpośrednich (badanie kału na obecność jaj glisty) oraz metodami pośrednimi (odczyn immunoenzymatyczny wykrywający przeciwciała IgG przeciw Ascaris lumbricoides  w surowicy krwi).