Krztusiec (koklusz) powodują bakterie Bordetella pertussis. Przenoszone są one bardzo łatwo z zakażonego człowieka na człowieka drogą powietrzno-kropelkową. Jest to choroba o zasięgu światowym. Chorują osoby niezaszczepione albo osoby dawno zaszczepione, które wykazują już niewielką odporność. Krztusiec ma przebieg kliniczny długi i ciężki i może zagrażać życiu, szczególnie niemowlętom.
Przebieg choroby:
- Inkubacja choroby trwa ok. 2 tygodni
- Nieswoista faza nieżytu nabłonka powierzchniowego tchawicy i oskrzeli (faza kataralna) trwająca ok. 1-2 tygodni
- Objawy tej fazy: umiarkowany kaszel i kichanie, ogólny stan dobry z niską gorączką i wodnistą wydzieliną z nosa, ale chory jest silnie zakaźny dla innych wydalając bakterie w kropelkach śluzu.
- Faza napadowa (spazmatyczna) trwająca ok. 2 – 3 tygodni a czasem aż do 6 tygodni
- Objawy tej fazy: groźne ataki kaszlu z charakterystycznym „pianiem” podczas wdechu prowadzące do wyczerpania i często wiążące się z wymiotami, sinicą, krwotokami spojówkowymi, wybroczynami krwawymi na twarzy i drgawkami. Po fazie spazmatycznego kaszlu ( 20 – 30 kaszlnięć, między którymi nie ma wdechu) , następuje zwykle szybkie wciągnięcie powietrza czyli krztuszenie się i stąd nazwa choroby.
- Powikłania- szczególnie u niemowląt może dochodzić do zapalenia oskrzeli lub płuc spowodowanego przez inne bakterie, które mają ułatwiony dostęp do płuc przez uszkodzoną błonę śluzową. Mogą też występować powikłania neurologiczne (np. encefalopatia). W rzadkich przypadkach może dochodzić do śmierci.
- Faza zdrowienia – może trwać kilka tygodni.
Diagnostyka (rozpoznanie)
- Badania hodowlane – specjalnie pobrany materiał w czasie kaszlu lub z nosogardzieli posiewa się na wybiórcze podłoża.
- Metody serologiczne – badania z krwi wykrywające specyficzne przeciwciała w klasie IgA i IgG , które powstają w czasie choroby. Obecność przeciwciał tylko w klasie IgG może świadczyć też o odporności po szczepieniu.
W naszym laboratorium wykonujemy badania serologiczne w kierunku krztuśca, w których wykrywamy przeciwciała klasy IgA charakterystyczne dla ostrej fazy choroby i IgG , które pozostają po przechorowaniu i odpowiadają za trwałą odporność.